مقررات، قوانين و ضوابط حقوقي و انتظامي مرتبط با ساخت و سازها و امور قراردادها چه كتابي هست؟
در مورد مقررات، قوانين و ضوابط حقوقي و انتظامي مرتبط با ساخت و سازها و امور قراردادها در ايران، نمي‌توان به "يك" كتاب جامع و منحصر به فرد اشاره كرد كه تمام اين موارد را از صفر تا صد پوشش دهد. اين حوزه شامل طيف وسيعي از قوانين، آيين‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و نشريات است كه توسط نهادها و سازمان‌هاي مختلف تدوين و ابلاغ شده‌اند.
با اين حال، مي‌توان به چند دسته از مراجع اصلي اشاره كرد و برخي كتاب‌ها نيز وجود دارند كه مجموعه‌اي از اين قوانين را گردآوري كرده‌اند، به ويژه براي آمادگي در آزمون‌هاي نظام مهندسي.
مهمترين مراجع و اسناد قانوني در اين حوزه عبارتند از:
-
قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان و آيين‌نامه‌هاي اجرايي آن:
- اين قانون، سنگ بناي مقررات مهندسي و ساخت و ساز در ايران است و بسياري از حقوق و تكاليف مهندسان، سازندگان و كارفرمايان را مشخص مي‌كند.
- آيين‌نامه اجرايي قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان: جزئيات اجراي اين قانون را بيان مي‌كند.
-
مقررات ملي ساختمان (22 مبحث):
- اين مباحث، استانداردهاي فني و اجرايي براي طراحي، نظارت و اجراي ساختمان‌ها را شامل مي‌شوند. برخي از مهمترين مباحث مرتبط با جنبه‌هاي حقوقي و انتظامي عبارتند از:
- مبحث دوم (نظامات اداري): به وظايف و اختيارات سازمان‌هاي نظام مهندسي، مجريان، ناظران و ... مي‌پردازد.
- مبحث چهارم (الزامات عمومي ساختمان): ضوابط و مقررات عمومي ساختمان‌ها را شامل مي‌شود و اخيراً پيوست "ضوابط حفاظتي و انتظامي ساختمان‌ها" نيز به آن اضافه شده است.
- مبحث دوازدهم (ايمني و حفاظت كار در حين اجرا): به مسئوليت‌هاي ايمني در كارگاه‌هاي ساختماني مي‌پردازد كه جنبه حقوقي و انتظامي مهمي دارد.
- ساير مباحث نيز به صورت غيرمستقيم، با ايجاد الزامات فني، مي‌توانند منجر به مسئوليت‌هاي حقوقي در صورت عدم رعايت شوند.
- اين مباحث، استانداردهاي فني و اجرايي براي طراحي، نظارت و اجراي ساختمان‌ها را شامل مي‌شوند. برخي از مهمترين مباحث مرتبط با جنبه‌هاي حقوقي و انتظامي عبارتند از:
-
قانون شهرداري و آيين‌نامه‌هاي آن (به ويژه ماده 100):
- ماده 100 قانون شهرداري: به تخلفات ساختماني و نحوه رسيدگي به آنها در كميسيون‌هاي ماده 100 مي‌پردازد كه يكي از مهمترين بخش‌هاي حقوقي و انتظامي در ساخت و ساز است.
- ساير قوانين و ضوابط شهرسازي (مانند طرح‌هاي تفصيلي و جامع شهرها) كه توسط شهرداري‌ها تدوين و ابلاغ مي‌شوند، نيز از اهميت بالايي برخوردارند.
-
قانون مدني:
- بسياري از اصول حاكم بر قراردادها (مانند تعهدات، مسئوليت‌ها، فسخ و ...) در ساخت و ساز از قانون مدني سرچشمه مي‌گيرند.
-
قانون كار و قانون تامين اجتماعي:
- مسائل مربوط به ايمني كارگران، حقوق و دستمزد، بيمه و حوادث كار در پروژه‌هاي ساختماني، تحت پوشش اين قوانين قرار دارند.
-
قوانين مرتبط با امور قراردادها (به ويژه قراردادهاي پيمانكاري و عمراني):
- نشريه 4311 (شرايط عمومي پيمان): براي قراردادهاي عمراني دولتي يك مرجع بسيار مهم است كه جزئيات و شرايط عمومي قراردادهاي پيمانكاري را بيان مي‌كند.
- انواع قراردادهاي مشاركت در ساخت، پيش‌فروش ساختمان، پيمانكاري و ... كه بر اساس اصول قانون مدني و ساير قوانين مرتبط تنظيم مي‌شوند.
- قانون پيش‌فروش ساختمان و آيين‌نامه اجرايي آن.
كتاب‌هاي گردآوري شده:
برخي ناشران حقوقي و مهندسي، كتاب‌هايي را با عنوان "مجموعه قوانين و مقررات مرتبط با ساخت و ساز" يا "مقررات، قوانين و ضوابط حقوقي و انتظامي مرتبط با ساخت و سازها و امور قراردادها" منتشر مي‌كنند. اين كتاب‌ها معمولاً گزيده‌اي از قوانين و آيين‌نامه‌هاي فوق را به صورت طبقه‌بندي شده و به‌روز شده ارائه مي‌دهند.
نمونه‌هايي از اين نوع كتاب‌ها (كه ممكن است ويرايش‌هاي جديدتري نيز داشته باشند):
- "مقررات، قوانين و ضوابط حقوقي و انتظامي مرتبط با ساخت و سازها" (معمولاً ويژه آزمون‌هاي نظام مهندسي، توسط ناشراني مانند نوآور يا ساير انتشارات مرتبط با نظام مهندسي منتشر مي‌شود). اين كتاب‌ها معمولاً شامل خلاصه‌اي از قوانين اصلي، آيين‌نامه‌ها و برخي ضوابط اجرايي هستند.
- كتاب‌هاي تخصصي‌تر در حوزه "حقوق مهندسي" يا "حقوق ساخت و ساز" كه به بررسي و تفسير حقوقي اين قوانين مي‌پردازند و صرفاً گردآوري نيستند.
توصيه:
بهترين راه براي دسترسي به اين اطلاعات، مراجعه به منابع اصلي آنهاست كه همواره جديدترين ويرايش‌ها را شامل مي‌شوند. اما براي داشتن يك مرجع كلي و گردآوري شده، مي‌توانيد به دنبال كتاب‌هاي فوق‌الذكر باشيد كه معمولاً براي آمادگي در آزمون‌هاي نظام مهندسي يا به عنوان يك راهنماي كاربردي براي فعالان صنعت ساخت و ساز منتشر مي‌شوند. هنگام تهيه اين كتاب‌ها، حتماً به سال چاپ و ويرايش آنها توجه كنيد تا از به‌روز بودن مطالب اطمينان حاصل نماييد.
برچسب: ،